Joker nhận được sự yêu thích từ đông đảo khán giả không chỉ vì họ đồng cảm với những gì xảy ra trong quá khứ mà đôi khi còn là do họ nhìn thấy được hình ảnh phản chiếu của bản thân. Đó là The Shadow – phần đen tối nhất tồn tại trong mỗi con người.
Joker là một nhân vật được xem là tái hiện nguyên mẫu phản diện The Shadow theo nghiên cứu tâm lý học phân tích của Carl Jung. Cụ thể hơn, bạn có thể hiểu ngầm rằng The Shadow là một cái bóng thầm lặng trong tâm hồn, nơi những suy nghĩ bị ẩn giấu tồn tại trong vô thức. Nó có sự liên kết gần gũi với phần “con” thuần túy nhất trong con người.Và hầu như, The Shadow là thứ không ai muốn trở thành cả.
Song, Jung cho rằng cái bóng phản diện này không hẳn đối nghịch với persona – thứ chúng ta và mọi người xung quanh nghĩ chúng ta sẽ trở thành – mà nó là một phần bổ sung đầy đủ nhất. Vì những điều trong vô thức không phải lúc nào cũng xấu xa, thấp kém mà còn là con đường dẫn đến sự tài năng sáng tạo và những bản ngã khác của con người. Và đôi khi, việc đè nén cáo bóng phản diện này quá lâu sẽ dẫn đến những sự thay đổi một cách bùng nổ.
Đơn cử như Arthur Fleck. Người đàn ông này bị đặt vào những tình thế mà bản thân phải liên tục chối bỏ, đè nén cảm xúc của chính mình. Chính quá trình này đã khiến cho những phần tối tăm nhất trong anh bùng nổ và trở thành Joker là một sự giải thoát lớn. Chúng ta hãy cùng nhìn lại quá khứ để khai thác The Shadow của Arthur Fleck nhé.
Arthur Fleck là con trai của một bệnh nhân tâm thần với những rối loạn nghiêm trọng. Dĩ nhiên theo khoa học, bệnh lý này ít nhiều cũng sẽ di truyền và tồn tại nhiều nguy cơ tiềm tàng trong cơ thể cậu bé Arthur.
Bên cạnh đó, bạo lực gia đình là ngòi nổ dẫn đến những tổn thương tâm lý khó có thể chữa lành của cậu bé Arthur. Người bạn trai của mẹ đã từng có những hành động bạo hành như đánh đập, trói vào bếp lò nóng,… và gây nên những sang chấn khủng khiếp.
Áp lực xã hội cũng phần nào đè nén những số phận bi thương. Mẹ của Arthur thường gọi anh là Happy, chỉ một chi tiết nhỏ thôi cũng đủ cảm nhận được sự kỳ vọng lớn lao về một hạnh phúc dù là giả tạo. Thật ra, hạnh phúc là ánh nắng chói chang, khó chịu lúc giữa trưa mà người mẹ tâm thần và xã hội giả tạo đã ghim vào số phận Arthur.
Đọc thêm bài viết: Khi sự tàn nhẫn với cảm xúc tạo ra nguy cơ tiềm ẩn
Bạn biết không, một người càng cố gắng đắm mình dưới ánh nắng mặt trời chói chang thì cái bóng của người đó sẽ càng xám xịt. Xã hội của Arthur Fleck thật ra chính là hiện thân cụ thể cho những gì chúng ta đang phải trải qua từng ngày. Hãy nhìn Arthur Fleck, anh luôn phải tỏ ra là một người tốt bụng khi nỗ lực thực hiện ước mơ khiến tất cả mọi người được vui vẻ hoặc cố bảo vệ một đám côn đồ ngỗ nghịch đã bắt nạt mình vì nghĩ chúng còn nhỏ tuổi. Cách Arthur chấp nhận cái tên Happy vô nghĩa của người mẹ cũng giống như cái cách anh điên cuồng tỏ ra mình là người tốt bụng khủng khiếp trong xã hội tội phạm Gotham.
Dĩ nhiên, việc này càng làm cho The Shadow của Arthur càng tối đen và những gì đen tối nhất trong anh luôn gào thét để thoát ra ngoài. Và trở thành Joker chính là kết quả sau cùng, khi bức tường tâm lý cuối cùng của Arthur sụp đổ cùng những tác động khắc nghiệt từ môi trường sống đã bức tử chút hy vọng mỏng manh còn sót lại. Arthur khác chúng ta, anh không được chữa lành, càng không có nổi một người bạn dẫn dắt anh đi trên con đường lành mạnh.
Mỗi người trong chúng ta cũng như Arthur Fleck, đều tồn tại một cái bóng phản diện. Hầu hết mọi cái bóng đều dẫn chúng ta đến với những khoảng không đen tối, nơi những ý nghĩ xấu xa hoặc những ước mong thầm kín không thể mang ra ánh sáng. Thực tế, cho dù chúng ta hoặc mọi người xung quanh nghĩ chúng ta tốt đẹp thế nào thì phần “con” vẫn luôn lặng lẽ tồn tại ở đó, nơi The Shadow chực chờ bộc phát. Đó là điều hiển nhiên và bạn không thể chối bỏ.
Khi ra đời, chúng ta được ươm mầm bởi những chuẩn mực sẵn có từ xã hội. Điều đó có thể là những lời vàng ngọc bên tai rằng chúng ta phải luôn tốt tính, mạnh mẽ, đứng về phía chính nghĩa, không tệ nạn, không ích kỷ,…. Một con người với những chuẩn mực đạo đức được tạc ra, đồng thời cũng mang nặng một cái bóng phản diện. Vì vậy, chúng ta cảm thấy tức giận khi anh cứ mãi nhịn nhục và âm thầm phấn khích khi anh tô vẽ gương mặt Joker đồng thời chống trả kịch liệt. Chúng ta thích thú trước khung cảnh choáng ngợp khi Arthur Fleck “hắc hóa”, cả Gotham chìm trong biển lửa và bạo loạn. Điều này chứng minh cho việc cái bóng vẫn luôn song hành với mỗi con người và thông qua bộ phim, chúng ta vô thức cảm thấy thật gần gũi, vì vả chăng, The Shadow trong chúng ta vẫn đang tìm chờ cơ hội được phơi bày ra ánh sáng.
Đọc thêm bài viết: “Mất kết nối” là lúc bạn cần quay về bên trong
The Shadow là một cái bóng phản diện theo đuổi từng bước chân của chúng ta, song điều này không có nghĩa chúng ta sẽ trở thành Joker. Chúng ta vẫn luôn có sự lựa chọn, không như Joker, bạn hoàn toàn có thể lựa chọn nuôi dưỡng đứa trẻ trong tâm hồn một cách vị tha và hòa hợp nhất. Hãy nhớ rằng, dù ở bất cứ độ tuổi nào thì bên trong bạn vẫn luôn tồn tại một đứa trẻ với những ước muốn thầm kín nhất cần được bảo vệ và yêu thương đúng cách.
