Những tai hại từ hội chứng rối loạn nhân cách ái kỷ là gì?

Các nền tảng mạng xã hội phát triển kéo theo con người dễ trở thành trung tâm của sự hào nhoáng và sinh ra chứng ái kỷ. Vậy bản chất của ái kỷ là gì, những ai có nguy cơ ái kỷ nhất? Hãy cùng Thehegen tìm hiểu thông qua nội dung được đề cập dưới đây.

Bạn có biết chứng ái kỷ là gì?

Hội chứng rối loạn nhân cách ái kỷ (narcissistic personality disorder – NPD) hay thường được nhắc đến bằng thuật ngữ chứng vĩ cuồng hoặc bệnh ái kỷ. Hội chứng này đặc trưng bởi sự tự cao và tính cách thích được tâng bốc, nịnh nọt đồng thời thiếu sự đồng cảm và luôn có tham vọng thành công ở mọi lĩnh vực trong cuộc sống. Tuy nhiên, bạn cần phân biệt được sự khác nhau giữa người có chí cầu tiến và người mắc hội chứng rối loạn nhân cách ái kỷ. 

Hội chứng vĩ cuồng được đặt tên dựa trên sự tích chàng thợ săn Narcissus trong thần thoại Hy Lạp – người quá yêu hình ảnh phản chiếu của bản thân trên mặt nước đến mức đau khổ tự vẫn vì tình yêu mãi mãi không thể đáp lại. Vì vậy, tên của chàng được sử dụng để gán ghép cho hội chứng ái kỷ nhằm ám chỉ sự cuồng si bản thân quá mức.

Chuyên ngành tâm lý học đã giải đáp rối loạn nhân cách ái kỷ là gì thông qua việc phân loại vào nhóm B của rối loạn nhân cách. Nhóm này được xác định bởi suy nghĩ hoặc hành vi, phản ứng có chiều hướng kịch tích của bệnh nhân. Ngoài ra, họ còn dễ xúc động và toàn bộ quá trình khởi phát triệu chứng hầu như không thể dự đoán trước.

Theo thống kê, tỷ lệ cơ cấu dân số mắc bệnh lý này khá thấp (khoảng dưới 1% dân số) với nguy cơ mắc phần lớn nghiêng về nam giới. Hội chứng này thường khởi phát kèm theo triệu chứng của các dạng rối loạn tâm thần khác như trầm cảm, hội chứng erotomania hoặc các dạng rối loạn nhân cách khác.

Đọc thêm bài viết: Hội chứng erotomania có đơn giản chỉ là bệnh tương tư?

Nguyên nhân và dấu hiệu để bạn nhận biết một người ái kỷ là gì?

Nguyên nhân gây ra hội chứng ái kỷ là gì?

Hiện nay, các nguyên nhân chi tiết gây nên hội chứng ái kỷ là gì vẫn chưa được khẳng định cụ thể. Tuy nhiên, các nhà tâm lý học đa phần đều cho rằng hội chứng này xảy ra có liên quan đến sự tương tác giữa các yếu tố sinh học, di truyền, xã hội và môi trường sống.

• • Yếu tố sinh học: Đa số những người gặp vấn đề về rối loạn tâm lý đều có sự phát triển bất bình thường về cấu trúc não bộ. Cụ thể hơn, người mắc hội chứng vĩ cuồng có xu hướng suy giảm lượng chất xám ở vỏ não vùng trán, đồng thời một số nghiên cứu khác cũng ghi nhận sự bất bình thường trong cấu trúc não bộ ở các vùng chi phối chức năng tư duy, nhận thức, điều hòa cảm xúc và sự đồng cảm.
  • Yếu tố di truyền: Nhiều thống kê về mặt tâm thần trên gia phả những người mắc rối loạn nhân cách cho thấy nếu trong gia đình bạn từng có người thân mắc bệnh, thế hệ con cháu sẽ có nguy cơ rất lớn thừa hưởng sự di truyền này. Tuy nhiên, khoa học vẫn chưa có nhận định rõ ràng về gen ra rối loạn nhân cách gây ái kỷ là gì cũng như cơ chế, tỷ lệ di truyền cụ thể song đây vẫn là giả thuyết tiềm năng dựa trên kết quả thống kê và phân tích.
  • Yếu tố xã hội và môi trường sống: Môi trường sống và xã hội được xem là cơ sở để hình thành nhân cách con người. Trong đó, tác động từ gia đình và người thân là yếu tố chủ chốt khiến con trẻ mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ. Một số phụ huynh có cách giáo dưỡng bằng cách quá nuông chiều và đánh giá cao so với khả năng thực tế của con. Một số gia đình khác lại có truyền thống nuôi dạy con quá nghiêm khắc và tạo dựng cho con sự tự hào thái quá về việc này cũng khiến con trẻ có nguy cơ mắc hội chứng rối loạn nhân cách ái kỷ.

Đọc thêm bài viết: “Đón đầu” tâm lý tuổi dậy thì, cha mẹ cần chuẩn bị gì?

Dấu hiệu nào để bạn nhận biết một người ái kỷ?

Những dấu hiệu sau đây sẽ giúp bạn có sự phán đoán nhanh một người có mắc hội chứng ái kỷ hay không:

• Tâng bốc, phóng đại năng lực bản thân một cách phi thực tế.
• Dành phần lớn quỹ thời gian để cảm thán về thành tựu, sự hoàn hảo, quyền lực của bản thân.
• Luôn có xu hướng thỏa mãn khi được nịnh nọt, khen ngợi quá mức.
• Kiêu căng và ngạo mạn trước mọi người xung quanh.
• Lợi dụng người khác để đạt được mục đích cá nhân một cách bất chấp. Mặt khác, họ chỉ muốn kết thân với những người có cùng đẳng cấp.
• Thiếu sự đồng cảm và lòng trắc ẩn.
• Tin rằng những trục trặc trong cuộc sống xảy đến là do người khác đố kỵ và cố tình hãm hại mình.

Thông thường, các dấu hiệu sẽ khởi phát vào độ tuổi thơ ấu, thanh thiếu niên hoặc đầu thời kỳ trưởng thành. Trường hợp bộc phát trễ hơn có thể là dấu hiệu của các dạng rối loạn tâm thần khác. Ngoài ra, bạn cần phân biệt rõ rối loạn nhân cách ái kỷ với các hội chứng khác như rối loạn lưỡng cực hoặc rối loạn nhân cách chống đối xã hội vì những hội chứng này sẽ có nhiều điểm tương đồng về dấu hiệu khởi phát.

Đọc thêm bài viết: Rối loạn tâm lý lưỡng cực và phương pháp điều trị hiệu quả

Những tai hại từ chứng ái kỷ là gì?

Người mắc hội chứng này thường có tâm lý nhạy cảm quá mức với những thất bại trong cuộc sống. Khi gặp phải những vấn đề không như ý muốn, họ gần như rơi vào trạng thái bực tức, chán nản, đố kỵ và đổ lỗi cho người khác. Những cảm xúc tiêu cực này sẽ tiến triển thành rối loạn lo âu hoặc trầm cảm.

Mặt khác, do luôn thường trực thái độ tự cao và ngạo mạn, những người mắc hội chứng ái kỷ thường tạo ra mâu thuẫn thậm chí xung đột trong các mối quan hệ gia đình, trường lớp và môi trường làm việc. Bên cạnh đó, họ chỉ chăm chăm kết nối với những người có cùng đẳng cấp và thật sự mang lại lợi ích cho họ. Dần dần đời sống tình cảm của họ bị thu hẹp và các mối liên kết giữa mọi người xung quanh lỏng lẻo khiến họ bị cô lập. 

Thông qua bài viết này, bạn đã làm rõ được khái niệm ái kỷ là gì và những tác hại xoay quanh hội chứng tâm lý này. Vì vậy, bệnh nhân cần có biện pháp can thiệp càng sớm càng tốt nhằm lấy lại sự cân bằng tâm lý và cải thiện chất lượng cuộc sống. Bằng việc cập nhật các kiến thức mới về sức khỏe – tâm lý tại Thehegen, bạn đang đến gần hơn với một cuộc sống đầy giá trị, hãy lưu ý theo dõi các bài viết khác cùng chủ đề nhé!