Mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta, đồng thời mang lại nhiều lợi ích và tiện ích. Đi cùng với những lợi ích đó, mạng xã hội cũng mang đến những tác hại không nhỏ.
Phần lớn chắc chắn mọi người đều quan tâm đến việc sử dụng mạng xã hội quá mức đối với trẻ em có thể dẫn đến nhiều hậu quả đáng lo ngại như mất khả năng tập trung, tiếp xúc với nội dung đồi trụy hoặc phản xã hội, ảnh hưởng bởi tư duy sai lệch, dẫn đến cận thị và thiếu khả năng đánh giá tình huống thực tế. Những vấn đề này đã trở thành một hiện tượng phổ biến mà chúng ta thường nghe đến, được gọi là “ngộ độc” mạng xã hội.
Tuy nhiên, không chỉ trẻ em mà cả người cao tuổi cũng gặp phải những tác hại không kém cả khi họ tiếp xúc với mạng xã hội quá mức. Vâng ! Bạn không nghe nhầm đâu, thực tế là, người cao tuổi có thể đối diện với những nguy cơ nguy hiểm hơn nhiều rất nhiều khi lạm dụng sản phẩm công nghệ và mãng xã hội, thậm chí nguy hiểm hơn cả trẻ em.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng điểm qua những tác hại đáng lo ngại mà người cao tuổi có thể phải đối mặt khi quá lạm dụng thiết bị điện tử và mạng xã hội. Điều này giúp chúng ta nhận thức rõ hơn về tình trạng này và tại sao việc người lớn tuổi nghiện sử dụng công nghệ có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn chúng ta thường nghĩ.
Đọc thêm: Khi cuối đường hầm không phải là ánh sáng
Ngộ độc “thông tin mạng xã hội” ở người lớn
Một người lớn mắc phải ngộ độc mạng xã hội có thể dẫn đến việc trở nên mất cân bằng trong cuộc sống, dễ bị cuốn vào những cuộc thảo luận không cần thiết trên mạng xã hội. Kết quả là, thời gian cho gia đình và người thân giảm đi đáng kể, gây ra sự thiếu tương tác và gây cản trở đến việc xây dựng mối quan hệ thực sự ngoài đời sống.
Trong khi ngộ độc mạng xã hội ở trẻ em thường liên quan đến áp lực xã hội, sự so sánh và tác động của những nội dung trực tuyến, người lớn thường mắc phải ngộ độc thông qua việc dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội và đánh mất kết nối thực tế. Họ có thể cảm thấy cô đơn, xa lạ, và thiếu tương tác xã hội thực sự.
Những trường hợp ngộ độc mạng xã hội mà chính tôi đã chứng kiến đối với những người thân của mình đã đánh thức trong tôi sự quan tâm về vấn đề này. Khoảng 7-8 năm trước, gia đình họ ngoại của tôi đã bắt đầu sử dụng smartphone một cách thành thạo, cùng với việc tạo các tài khoản trên các mạng xã hội như Facebook và Zalo. Thậm chí, họ đã tạo cả một nhóm riêng dành cho người lớn trong gia đình.
Đọc thêm: Hãy xem công việc như một mối quan hệ và đối đãi như người tình
Ban đầu, tôi và những đứa em cảm thấy hứng thú khi thấy người lớn có khả năng tiếp cận với một phương tiện truyền thông như Facebook, là một cách tương tác thông qua công cụ của thế hệ trẻ. Điều này đã giúp chúng tôi tạo sự gắn kết với gia đình thông qua môi trường trực tuyến, cũng như giúp người lớn hiểu rõ hơn về thế giới của chúng tôi. Nhờ đó, chúng tôi cùng ba mẹ và các người thân trong gia đình có thêm nhiều chủ đề để trò chuyện trong những bữa cơm gia đình.
Tuy nhiên, trong khoảng 5 năm trở lại đây, mọi thứ bắt đầu biến chuyển khi những tác động của mạng xã hội đến góc nhìn và tư duy của người lớn ngày càng trở nên rõ ràng hơn. Quay về năm 2018, khi mọi người lớn trong gia đình tôi đạt đến tuổi nghỉ hưu, thời gian họ sử dụng điện thoại tăng lên đáng kể. Họ bắt đầu chia sẻ nhiều bài viết trên trang cá nhân về nhiều chủ đề khác nhau, từ xã hội, chính trị, khoa học, tôn giáo cho đến sức khỏe.
Ban đầu, những bài viết đó thường là những thông điệp khích lệ, lời dạy từ các phật tử và các câu nói chia sẻ cảm xúc. Theo thời gian, những nội dung được chia sẻ trên trang cá nhân của họ ngày càng lệch hướng và không còn mang thông điệp bình thường.
Một tình huống đáng chú ý là khi một người dì của tôi đã chia sẻ một bài viết về ung thư trên tường nhà và trong nhóm gia đình. Bài viết đó chứa nội dung thiếu căn cứ khoa học và kiến thức y khoa, nhưng đã được hàng ngàn người chia sẻ. Tôi đã nhờ một người quen trong gia đình làm bác sĩ tại địa phương đến tư vấn cho dì tôi để xóa bỏ nội dung đó và nâng cao nhận thức về kiến thức đúng đắn.
Đọc thêm: Xu hướng du lịch “ngắt kết nối” của gen Z trong 2023
Ngộ độc mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến trẻ em mà còn đối với người lớn, chúng ta cần nâng cao ý thức và truyền tải trao đổi nhiều hơn để người lớn có khả năng đánh giá thông tin một cách khách quan và tự tin hơn trong việc sử dụng mạng xã hội và công nghệ.
Tác hại của mạng xã hội đối với ông bà, cha mẹ trong gia đình
Khi người cao tuổi dành quá nhiều thời gian trên mạng xã hội và thiết bị điện tử, họ có thể dễ dàng mất liên kết với thế giới thực xung quanh. Việc tiếp xúc với môi trường ảo có thể làm giảm khả năng tương tác xã hội và giao tiếp trực tiếp, dẫn đến sự cô đơn và cách xa cuộc sống hàng ngày. Ông bà cha mẹ có thể bỏ lỡ những khoảnh khắc quý báu trong cuộc sống của con cái chỉ vì họ đang dành thời gian cho mạng xã hội. Các hoạt động gia đình và những cuộc trò chuyện chất lượng có thể bị giảm sút đáng kể.
Mạng xã hội có thể tạo ra áp lực về việc so sánh và cạnh tranh giữa các gia đình. Ông bà, cha mẹ có thể không hiểu rằng sự thể hiện hoàn hảo trên mạng xã hội thường chỉ là một phần nhỏ của thực tế, dẫn đến việc tạo ra áp lực không cần thiết cho con cái để đạt được những tiêu chuẩn không thực tế. Họ có thể cảm thấy căng thẳng và tự ti khi thấy những hình ảnh hoàn hảo trên mạng, dẫn đến việc áp đặt quy chuẩn không cần thiết lên con cái và gây ra sự không hài lòng về chính bản thân họ.
Ngoài ra, người cao tuổi thường không có nhiều kinh nghiệm trong việc sử dụng công nghệ và mạng xã hội, dẫn đến nguy cơ rơi vào các thảm họa trực tuyến như lừa đảo, gian lận, hoặc vi phạm bảo mật thông tin cá nhân. Họ có thể trở thành mục tiêu dễ dàng cho các hành vi xấu.
Một người lớn mắc phải ngộ độc mạng xã hội có thể dẫn đến việc trở nên mất cân bằng trong cuộc sống, dễ bị cuốn vào những cuộc thảo luận không cần thiết trên mạng xã hội. Việc ngồi một chỗ và dành nhiều thời gian cho các thiết bị điện tử có thể dẫn đến thiếu hoạt động thể chất và sức khỏe kém. Người cao tuổi cần duy trì lối sống lành mạnh để duy trì sức khỏe tốt, và việc lạm dụng công nghệ có thể làm suy yếu tình trạng sức khỏe của họ.
Đọc thêm: Giới trẻ “ôm” nhiều việc để chạy đua với thời kì suy thoái kinh tế
Người lớn cần ý thức về “Ngộ độc mạng xã hội”
Việc nhận thức về tác hại của mạng xã hội đối với người lớn, đặc biệt là ông bà, cha mẹ, là điều cần thiết để họ có thể ứng phó và giảm thiểu những tác động tiêu cực đối với cuộc sống gia đình.
Việc ông bà, cha mẹ thận trọng trong việc sử dụng mạng xã hội và hiểu rõ tác động của nó đối với con cái là điều quan trọng. Đồng thời, việc thấu hiểu và đồng cảm với tình trạng của nhau trong gia đình cũng giúp xây dựng mối quan hệ tốt hơn và giảm thiểu xung đột.
Việc tìm ra giải pháp khá phức tạp, đặc biệt là khi ba mẹ bạn đã hình thành được một nền tảng tư duy nhất định từ những thông tin trên Facebook hay Tiktok, thách thức hơn khi bạn ở trong một gia đình gia trưởng.
Trong tình cảnh này, cách tiếp cận và giải quyết phụ thuộc rất nhiều vào quan hệ của bạn với gia đình. Làm cách nào để bạn có thể truyền đạt một cách hiệu quả những ý kiến của mình cho ba mẹ, làm thế nào để họ hiểu được góc nhìn của bạn, và văn hóa riêng của từng gia đình. May mắn cho mình, tôi đã có sự may mắn khi ba mẹ luôn lắng nghe ý kiến của tôi, đặc biệt là đối với những chủ đề mà tôi có kiến thức sâu rộng như khoa học và công nghệ. Thường thì, tôi chỉ cần ngồi lại, nhẹ nhàng trò chuyện cùng ba mẹ và giải thích mọi điều một cách hợp lý nhất, và từ đó mọi vấn đề đều được giải quyết một cách suôn sẻ.
Vấn đề này càng trở nên nhạy cảm đối với người trẻ, bởi một số gia đình tại Việt Nam vẫn giữ vững truyền thống hạn chế sự tham gia và đóng góp ý kiến của người trẻ trong việc xây dựng và hình thành quan điểm của gia đình. Với tư cách là thế hệ trẻ, chúng ta cần đặc biệt quan tâm và thực hiện những hành động mạnh mẽ từ cả cộng đồng và gia đình, nhằm giảm thiểu những tai hại về sau và hình thành một môi trường mạng an toàn cho những người lớn trong xã hội.
