Công cuộc bình đẳng giới đã và đang có những bước chuyển dời trong thế kỷ mới, song, đây là cuộc cách mạng dài hơi vì không hề dễ dàng để thay đổi và cân bằng được cả xã hội trong khoảng thời gian một hay hai thế hệ. Nội dung dưới đây Thehegen mong muốn đem tới những góc nhìn mới về bình đẳng giới.
Cụm từ “bình đẳng giới” có định nghĩa khác nhau theo từng lĩnh vực và khu vực. Tuy nhiên, nội dung của những định nghĩa này luôn luôn chỉ ra một đại ý rằng sự đối xử của xã hội đối với một người không phụ thuộc vào yếu tố giới tính của người đó.
Theo từ điển Oxford, bình đẳng giới là một tình huống mà trong đó việc tiếp cận các quyền hoặc cơ hội không bị ảnh hưởng bởi giới tính.
Theo Liên hợp quốc, bình đẳng giới có nghĩa là phụ nữ và đàn ông được hưởng những điều kiện như nhau để thực hiện đầy đủ quyền con người và có cơ hội đóng góp, thụ hưởng những thành quả phát triển của xã hội nói chung.
Theo bộ Luật Bình đẳng giới của Quốc Hội ban hành năm 2006, bình đẳng giới là việc nam, nữ có vị trí, vai trò ngang nhau, được tạo điều kiện và cơ hội phát huy năng lực của mình cho sự phát triển của cộng đồng, của gia đình và thụ hưởng như nhau về thành quả của sự phát triển đó.
Tóm lại, có thể hiểu đơn giản bình đẳng trong giới tính là sự đối xử công bằng giữa nam giới và nữ giới trong tất cả các khía cạnh của đời sống. Trong khi giới tính là một yếu tố sinh học tự nhiên thì tại sao xã hội lại phải thực hiện bình đẳng giới? Ở Việt Nam, tình trạng bất bình đẳng vì yếu tố giới tính đã từng diễn ra như thế nào?
Trái ngược với bình đẳng giới, bất bình đẳng trong giới tính là khi cán cân đối xử của xã hội nghiêng hẳn về một phía. Xâm nhập và ngự trị trong bề dày lịch sử của Việt Nam, văn hoá Hán – Nho đã hình thành nên một hệ giá trị tư tưởng Nho giáo.
Từ lúc bấy giờ, quan niệm về một gia đình trật tự, kỷ cương đã sinh ra sự bất bình đẳng giới cho đến tận ngày hôm nay. Ở xã hội đó, vị thế của người phụ nữ, người vợ rất hạn chế trong khi quyền hành của người cha, người chồng là tuyệt đối.
Và rồi đến giai đoạn chiến tranh trong những năm thế kỷ 20, với thể trạng sinh học khoẻ khoắn mà nam giới luôn được xem trọng đào tạo để phục vụ cho chiến tranh và xây dựng đất nước sau chiến tranh. Trong khi người đàn ông được tôn vinh như những anh hùng mạnh mẽ, xông pha chiến trận thì người phụ nữ lại gắn liền với hình ảnh những con người góp sức thầm lặng, yếu thế nơi hậu phương. Tàn dư từ các cuộc chiến đã thúc đẩy nhu cầu sinh sản và duy trì nòi giống, nam giới lại càng trở nên quan trọng hơn khi đất nước vẫn còn kiên định với chế độ phụ hệ.
Cho đến hiện tại, xã hội vẫn còn rất nhiều vấn đề tồn đọng xoay quanh câu chuyện phân biệt giới tính, từ trong gia đình cho đến ngoài xã hội. Điển hình là người vợ đã luôn được gán vào hình ảnh nạn nhân của bạo lực gia đình, mà gần đầy, trên những mặt báo, người ta dễ dàng tìm thấy những vụ việc bạo hành mà nạn nhân lại là người chồng. Bên cạnh đó, rất nhiều bậc phụ huynh bắt con cái đi theo hình mẫu xã hội như con trai phải mạnh mẽ, không được khóc, con gái phải thùy mị nết na, để tóc dài,… Hay nguy hiểm hơn nữa, việc coi trọng cho con trai đi học thành tài, kiếm nhiều tiền để làm trụ cột gia đình, còn con gái không cần học giỏi mà ở nhà nội trợ, cứ đến tuổi thì gả đi là xong, cũng đang là một vấn đề chưa thể giải quyết triệt để.
Bước sang thế kỷ 21 cùng với sự mở cửa giao thương, Việt Nam đã và đang du nhập thêm những nền văn hoá hiện đại, làm mới những định kiến cổ hủ, góp phần xây dựng nên một xã hội bình đẳng giới lý tưởng.
Phụ nữ đáng được sống trong một xã hội nâng niu và tôn trọng phái đẹp, vì vốn đặc điểm sinh học của nữ giới đã khác biệt so với nam giới một phần. Các chính sách, phong trào nữ quyền và sự cởi mở của xã hội hiện đại đã giúp phụ nữ dần lấy lại được vị thế vốn có của mình. Họ được tự do học tập, tự do lựa chọn ngành nghề lao động, không còn thoả hiệp hay bị phụ thuộc vào người đàn ông như những thế hệ trước. Hình ảnh người phụ nữ hiện đại đã được thay thế từ thụ động, yếu mềm thành độc lập, giỏi giang, xây dựng tổ ấm nhưng vẫn mưu cầu hạnh phúc cho riêng mình.
Tưởng chừng như bị mất đi những đặc quyền vốn có khi thực hiện bình đẳng giới, nam giới thật ra cũng được cởi bỏ những ràng buộc và trọng trách trên vai mình. Họ cảm thấy nhẹ nhõm hơn về những áp lực nặng nề từ tài chính và câu chuyện trách nhiệm phải trở thành trụ cột trong gia đình. Tuy nhiên, xã hội đang tập trung ra sức giành lại quyền bình đẳng cho nữ giới mà bỏ quên rằng nam giới cũng cần những quyền lợi cho riêng mình.
Ở một diễn biến khác, thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng, đang đón chào sự xuất hiện của cộng đồng LGBTIQ+ như một bước tiến văn minh trong xã hội. Nhưng hành trình đi tìm quyền bình đẳng cho họ lại là một câu chuyện khác và chỉ mới bắt đầu.
Bình đẳng giới là cuộc “kháng chiến” dài hạn, cần rất nhiều thời gian để sửa đổi những thứ cũ, dung nạp những thứ mới có chọn lọc để tạo dựng nên một tương lai bình đẳng, công bằng, văn minh. Chúng ta không thể lựa chọn giới tính hay xu hướng tính dục khi sinh ra nhưng luôn luôn có thể chủ động được hành vi đối xử giữa người với người. Tôn trọng giới tính của người khác cũng là tôn trọng bản thân, quyền con người và nguồn cội của chính mình. Mời bạn theo dõi trang web thehegen ngay hôm nay để nắm bắt những xu hướng mới nhất!
