Một số chuyên gia cho rằng trí tuệ cảm xúc (EQ) quan trọng hơn trí thông minh (IQ) để thành công trong cuộc sống. Cùng Thehegen tìm hiểu cách bạn có thể nâng cao EQ, xây dựng các mối quan hệ bền chặt hơn và đạt được mục tiêu của mình trong tương lai.
Trí tuệ cảm xúc (chỉ số cảm xúc hoặc EQ) là khả năng hiểu, quản lý và sử dụng cảm xúc của chính bạn theo những cách tích cực. Điều này giúp bạn giảm căng thẳng, giao tiếp hiệu quả, đồng cảm với người khác, vượt qua thử thách và xoa dịu xung đột. Sau đó, bạn có thể thiết lập những mối quan hệ vững chắc hơn, thành công trong cả học tập và công việc, cùng lúc đạt được những mục tiêu cá nhân và nghề nghiệp của mình.
Chỉ số EQ thông thường được xác định bởi bốn thuộc tính như:
Như chúng ta biết, không phải những người thông minh nhất mới là những người thành công nhất trong cuộc sống. Có những người có thành tích xuất sắc trong học tập nhưng lại gặp khó khăn trong việc giao tiếp xã hội và không thể đạt được thành công trong công việc hoặc trong các mối quan hệ cá nhân của họ. Chỉ số IQ cao có thể giúp bạn vào đại học, nhưng chính EQ mới giúp bạn kiểm soát được căng thẳng và cảm xúc khi đối mặt với kỳ thi. IQ và EQ tồn tại song song và hiệu quả nhất khi chúng hỗ trợ lẫn nhau.
Có một số bảng đánh giá khác nhau để đo mức độ trí tuệ cảm xúc. Những bài kiểm tra như vậy thường thuộc một trong hai loại: bài kiểm tra tự báo cáo và bài kiểm tra khả năng.
Bài kiểm tra tự báo cáo phổ biến nhất vì chúng dễ dàng quản lý và đánh giá. Trong các bài kiểm tra như vậy, đáp viên trả lời các câu hỏi hoặc tuyên bố bằng cách đánh giá hành vi của chính họ.
Ngoài ra, các bài kiểm tra về khả năng thường yêu cầu mọi người trả lời các tình huống cụ thể và sau đó đánh giá kỹ năng của họ trong việc xử lý những tình huống đó. Những bài kiểm tra như vậy thường yêu cầu mọi người thể hiện khả năng của bản thân, sau đó được bên thứ ba đánh giá.
Nếu bạn muốn làm bài kiểm tra trí tuệ cảm xúc do chuyên gia sức khỏe tâm lý thực hiện, đây là hai biện pháp có thể được sử dụng:
Ngoài ra còn có rất nhiều nguồn tài nguyên trực tuyến không chính thức và miễn phí khác. Bạn có thể tham khảo để đo lường trí tuệ cảm xúc của bản thân.
Bạn có thể học những kỹ năng tạo nên trí tuệ cảm xúc bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là có sự khác biệt giữa việc chỉ học về EQ và việc áp dụng kiến thức đó vào cuộc sống của bạn. Các kỹ năng chính để xây dựng EQ, cải thiện khả năng quản lý cảm xúc và kết nối với những người khác là:
Đầu tiên, bạn phải có khả năng quản lý cảm xúc của bản thân để đưa ra quyết định mang tính xây dựng về hành vi. Cảm xúc là những thông tin quan trọng cho bạn biết về bản thân và những người xung quanh, nhưng khi đối mặt với căng thẳng, chúng ta có thể trở nên choáng ngợp và mất kiểm soát bản thân.
Bằng khả năng quản lý căng thẳng và kiểm soát cảm xúc, bạn có thể học cách tiếp nhận thông tin gây khó chịu mà không để nó chiếm trọn suy nghĩ và khả năng tự kiểm soát của bản thân. Bạn sẽ có thể chọn và đưa ra những phương án cho phép bạn kiểm soát những cảm xúc, hành vi bốc đồng, đồng thời quản lý cảm xúc của bản thân theo những cách chủ động, lành mạnh, tuân theo các cam kết và thích nghi với những hoàn cảnh thay đổi.
Quản lý căng thẳng chỉ là bước đầu tiên trong việc xây dựng trí tuệ cảm xúc. Khoa học về sự gắn bó chỉ ra rằng, khả năng kiểm soát những cảm xúc cốt lõi như tức giận, buồn bã, sợ hãi, vui vẻ thường phụ thuộc vào chất lượng và tính nhất quán của những trải nghiệm cảm xúc trong giai đoạn đầu đời của bạn.
Nếu trong thời thơ ấu, người chăm sóc bạn hiểu và đặt giá trị vào cảm xúc của bạn, thì khi bạn trưởng thành, khả năng quản lý cảm xúc của bạn có thể trở thành một tài sản quý giá. Tuy nhiên, nếu những trải nghiệm cảm xúc của bạn khi còn là một đứa trẻ sơ sinh khiến bạn bối rối, bị đe dọa hoặc đau đớn, thì có thể bạn đã cố gắng tách mình ra khỏi cảm xúc của bản thân.
Để phát triển EQ và tăng cường sức khỏe cảm xúc, bạn cần thấu hiểu và chấp nhận những cảm xúc cốt lõi của mình, từ đó trở nên thoải mái và tự tin trong việc tương tác với chúng. Bạn có thể đạt được điều này thông qua thực hành chánh niệm.
Hãy thử một số bài kiểm tra trí tuệ cảm xúc và nhận biết điểm yếu của bạn là gì? Bạn có sẵn sàng chấp nhận rằng bạn không hoàn hảo và bạn có thể làm việc trong một số lĩnh vực để trở thành một người tốt hơn không? Hãy can đảm nhìn nhận cảm xúc của bản thân một cách trung thực, nó có thể thay đổi cuộc đời bạn.
Nhận thức xã hội cho phép bạn nhận ra và hiểu các tín hiệu phi ngôn ngữ chủ yếu mà người khác thường sử dụng để giao tiếp với bạn. Những tín hiệu này giúp bạn nhận biết cảm xúc thực sự của người khác, sự biến đổi của tâm trạng theo thời gian và điều gì thật sự quan trọng đối với họ.
Nắm bắt cảm xúc là rất quan trọng, nhưng cũng cần có khả năng đặt mình vào vị trí của người khác để thực sự hiểu quan điểm của họ. Hãy tập đồng cảm với người khác, cố gắng tưởng tượng bạn sẽ trải qua cảm xúc như thế nào trong hoàn cảnh của họ. Những hoạt động như vậy sẽ giúp bạn xây dựng hiểu biết cảm xúc về một tình huống cụ thể và đồng thời phát triển kỹ năng cảm xúc mạnh mẽ hơn trong dài hạn.
Khi bạn nhận thức về cảm xúc và tình trạng cảm xúc của bản thân, bạn có thể phát triển hiệu quả các kỹ năng xã hội và cảm xúc bổ sung, giúp cải thiện tình trạng của các mối quan hệ, thúc đẩy sự phát triển và thỏa mãn hơn.
Sử dụng kỹ năng giao tiếp phi ngôn ngữ là rất quan trọng. Những cơ trên mặt, đặc biệt là cơ xung quanh mắt, mũi, miệng và trán, giúp bạn truyền đạt cảm xúc của chính mình và cảm nhận ý định cảm xúc của người khác mà không cần dùng lời nói. Nhận biết những tín hiệu phi ngôn ngữ mà bạn gửi cho người khác có thể đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện các mối quan hệ của bạn.
Bạn có thể sử dụng sự hài hước để có thể xoa dịu căng thẳng. Tiếng cười như một liều thuốc giải tự nhiên cho sự căng thẳng và bốc đồng đôi bên. Chúng giúp giảm bớt áp lực và giữ cho bạn đối diện với mọi khó khăn một cách thoải mái. Tiếng cười cũng làm cân bằng hệ thống thần kinh, giảm bớt căng thẳng và giúp bạn thư giãn, rèn luyện trí óc và cảm nhận tình cảm đồng cảm.
Học cách nhìn nhận xung đột như là cơ hội để gần gũi hơn với người khác. Xung đột và sự không đồng ý là điều không thể tránh khỏi trong các mối quan hệ con người. Hai người không thể luôn luôn đồng ý với nhau về nhu cầu, quan điểm và kỳ vọng. Tuy nhiên, điều này không phải là xấu. Giải quyết xung đột theo cách tích cực, mang tính xây dựng có thể tăng cường lòng tin giữa các bên. Khi xung đột không được coi là đe dọa hoặc phạt, nó sẽ thúc đẩy sự tự do, sáng tạo và an toàn trong các mối quan hệ.
Có kỹ năng trí tuệ cảm xúc thấp hơn có thể dẫn đến một số cạm bẫy tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực của cuộc sống bao gồm cả công việc và các mối quan hệ. Những người có ít kỹ năng cảm xúc hơn có xu hướng tranh luận nhiều hơn, có các mối quan hệ kém chất lượng hơn và có kỹ năng đối phó với cảm xúc kém.
Trí tuệ cảm xúc thấp có thể có một số nhược điểm, nhưng có kỹ năng cảm xúc ở mức độ rất cao cũng có thể đi kèm với những thách thức. Ví dụ:
Trí tuệ cảm xúc là nhận thức về hành động, cảm xúc và cách chúng ảnh hưởng đến những người xung quanh bạn. Điều đó cũng có nghĩa là bạn coi trọng những người xung quanh, lắng nghe mong muốn và nhu cầu của họ, đồng thời có thể đồng cảm với họ ở nhiều cấp độ khác nhau. Mặc dù trí thông minh “bình thường” rất quan trọng để thành công trong cuộc sống, nhưng EQ là chìa khóa để liên hệ tốt với người khác và đạt được mục tiêu của bạn.
Nếu thấy bài viết này hữu ích, truy cập ngay website của Thehegen để khám phá thêm nhiều thông tin về sức khỏe tinh thần và cách để bạn vượt qua những khó khăn trong cuộc sống.
