Bạo lực tinh thần còn được gọi là bạo lực tình cảm hoặc tâm lý, với mong muốn kiểm soát và làm tổn thương lòng tự trọng của đối phương. Đây là một trong những dạng bạo hành phổ biến bên cạnh bạo hành thể xác và tình dục. Bạo lực tinh thần rất khó nhận dạng vì không có vết tích rõ ràng khiến nạn nhân phải chịu đựng và đối mặt với sự phẫn uất, đau khổ cũng như khủng hoảng về mặt tinh thần.
“Đồ vô dụng!”, “Cô chẳng làm nên tích sự gì!”, “Ai là chồng trong cái nhà này?”,”Cô lớn giọng với ai vậy?”, “Cô phải nghe lời tôi!”,…
Không chỉ dừng lại ở những lời nói chì chiết, nhục mạ, hạ thấp phẩm giá nạn nhân như những ví dụ trên, bạo lực tinh thần còn là những hành vi kiểm soát, lợi dụng vị thế trong gia đình để gây áp lực, buộc người kia phải tuân theo mình, gây ảnh hưởng đến lợi ích hợp pháp của họ.
Bên cạnh đó, bạo lực tinh thần còn tồn tại dưới dạng “chiến tranh lạnh”. Lúc này, người chồng sẽ tỏ ra thờ ơ, lạnh nhạt, vô trách nhiệm đối với người vợ, thậm chí đem so sánh với người phụ nữ khác,… Đây được xem là một hình thức bạo lực “câm”, khó phát hiện và diễn ra lặng lẽ, không đánh đập, xô xát hay chửi bới sỉ nhục ầm ĩ nhưng đây lại là hành động bạo lực tinh thần đau đớn nhất và khó chống cự nhất.
Tuy khó nhận diện hơn so với bạo lực thể chất nhưng di chứng của bạo lực tinh thần lại kéo dài âm ỉ và gây tổn hại nghiêm trọng tới sức khỏe tinh thần của nạn nhân, dẫn đến những bệnh lý về tinh thần như trầm cảm, rối loạn lo âu, các bệnh lý loạn thần,…Chẳng những thế, bạo lực tinh thần còn làm ảnh hưởng đến năng suất làm việc của phụ nữ, ảnh hưởng đến đến kinh tế gia đình nói riêng và kinh tế của xã hội nói chung.
Có thể thấy, bạo lực tinh thần không gây ra hậu quả ngay lập tức, nhưng vấn nạn này sẽ từ từ “ăn mòn” và hành hạ sức khỏe tinh thần của nạn nhân. Một khi tinh thần không vững vàng thì sức khoẻ thể chất cũng từ đó mà lao dốc, tăng nguy cơ dẫn đến những hậu quả khó lường khác.
Đáng chú ý, bạo lực tinh thần ngày càng phổ biến ở xã hội hiện đại và có thể xảy ra với bất kỳ ai, bất kể nạn nhân bao nhiêu tuổi, xuất thân từ tầng lớp xã hội như thế nào, học vấn ra sao, có là người nổi tiếng hay không,…Vì thế, đừng bao giờ chủ quan và lơ là trước những dấu hiệu cảnh báo, hãy biết cách bảo vệ chính mình.
Vậy làm thế nào để vượt qua bạo lực tinh thần và chữa lành nỗi đau “vô hình” mà vấn nạn này mang lại?
Nhận ra những dấu hiệu cảnh báo ngay từ đầu và những dấu hiệu khi vấn nạn này xảy ra là một việc rất khó đối với nạn nhân, bởi lẽ nạn nhân không nhìn nhận đây là một hình thức bạo lực, nạn nhân chưa tiếp cận được những thông tin chính xác và đầy đủ, thậm chí nạn nhân bị chính kẻ bạo lực thao túng tâm lý với những lời ngụy biện nhân danh tình yêu,…Thực trạng rất đáng buồn!
Tuy nhiên, nạn nhân hoàn toàn có thể phòng ngừa và ứng phó với bạo lực tinh thần nếu trang bị những kiến thức đúng và đầy đủ.
Trước hết, để có thể phòng tránh vấn nạn này, bạn cần “tầm soát” những dấu hiệu trước khi chính mình trở thành nạn nhân. Một số dấu hiệu cảnh báo bạn có thể đang sống chung với kẻ bạo lực tinh thần như:
Gần 63% phụ nữ từng kết hôn/ phụ nữ có chồng đã trải qua ít nhất một lần bị bạo lực tinh thần bởi chồng/ bạn tình vào một thời điểm nào đó trong đời. Trong đó, bạo lực tinh thần do chồng/bạn tình gây ra là hình thức bạo lực phổ biến nhất mà phụ nữ Việt Nam đề cập – gần một nửa số phụ nữ từng có chồng/bạn tình (47,0%) đã bị bạo lực tinh thần.
Đối với những phụ nữ đã trở thành nạn nhân của bạo lực tinh thần, chỉ khi dám lên tiếng, bạn mới có thể giải thoát chính mình.
Và bạn biết không, sau nhiều năm dài đấu tranh, ca sĩ nổi tiếng Britney Spears đã dành lại tự do của cuộc đời, khi cha cô – người kiểm soát cuộc sống của Britney Spears suốt 13 năm bị tòa truất quyền bảo hộ. Dù là người nổi tiếng và rất giàu có, 13 năm qua Britney đã không có quyền được nuôi con, được tự do hẹn hò, được tiêu tiền mình làm ra hay bất kỳ điều gì mình mong muốn. Bạo lực không phân biệt bạn ở đâu, bạn là ai. Hãy mạnh mẽ đứng trên đôi chân của mình, khó khăn nào cũng sẽ qua!
Một số biện pháp có thể giúp bạn thoát khỏi vấn nạn này như lên kế hoạch rời đi, tìm kiếm sự giúp đỡ từ những người tin cậy, luôn chuẩn bị sẵn sàng cho những tình huống khẩn cấp hoặc có thể tìm được sự can thiệp của pháp luật,…
Không một người phụ nữ nào đáng là nạn nhân của bạo lực tinh thần. Và không bao giờ là quá muộn để phụ nữ có thể đứng lên bảo vệ chính mình khỏi những nỗi đau “vô hình” này. Vì chính bạn, hãy hành động!
