Theo Sigmund Freud, nhà tâm lý học người Áo, tính cách con người được hình thành từ ba cấu trúc tâm lý chính là bản năng, bản ngã và siêu ngã. Ba cấu trúc này luôn có mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau, đã và đang dẫn dắt chúng ta trên cuộc hành trình phát triển bản thân đầy thách thức. Những yếu tố tưởng chừng là trái ngược, nhưng thực ra chúng là những khía cạnh không thể tách rời, hình thành con người chúng ta theo một cách độc đáo và phong cách riêng.
Bản năng, một yếu tố nguyên thuỷ và mạnh mẽ, luôn điều hướng chúng ta hoạt động một cách vô thức. Khi bản năng được thỏa mãn, chúng ta sẽ cảm thấy hạnh phúc và hài lòng.
Bản năng là tiền đề của sự phát triển bản thân vì nó thúc đẩy chúng ta học hỏi, phát triển, thích nghi với môi trường. Khi bản năng được thỏa mãn một cách lành mạnh, nó sẽ giúp bạn phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và xã hội.
Mặc dù con người cũng dần học được cách kiểm soát bản năng vô thức, nhưng phần tính cách này vẫn giữ lại những đặc tính trẻ con, sơ đẳng nhất mà luôn hiện diện trong suốt cuộc đời. Chính sự phát triển của bản ngã cho phép con người duy trì kiểm soát trước bản năng và hành xử một cách tỉnh táo, vừa thực tế và phù hợp với xã hội.
Bản ngã là phần của tâm hồn mà chúng ta xây dựng dựa trên kinh nghiệm và nhận thức xã hội. Nó thể hiện trong sở thích, giá trị và đam mê cá nhân. Bản ngã là nơi chúng ta tìm kiếm cái tôi thực sự của mình, biểu đạt sự sáng tạo và cá tính. Trong quá trình phát triển bản thân, chúng ta phải tự hỏi “Tôi là ai? Tôi muốn gì trong cuộc đời này?”
Trong ba cấu trúc của tính cách theo lý thuyết phân tâm học của Sigmund Freud, siêu ngã được hình thành trong giai đoạn phát triển tâm lý thứ ba, giai đoạn ức chế và lý tưởng. Siêu ngã là phần của tâm trí chịu trách nhiệm về ý thức đạo đức và tự kiểm soát.
Siêu ngã đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển bản thân, giúp con người kiểm soát bản năng, phát triển nhân cách và tự nhận thức. Khi siêu ngã được phát triển lành mạnh, chúng ta sẽ có khả năng đạt được thành công trong cuộc sống.
Tuy nhiên, siêu ngã cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến những vấn đề tâm lý nếu không được cân bằng với bản năng và bản ngã. Ví dụ, một người có siêu ngã quá mạnh mẽ sẽ có xu hướng tự ti, thiếu tự tin và dễ bị tổn thương.
Trong quá trình phát triển bản thân, tôi luôn cố gắng phát triển siêu ngã một cách lành mạnh. Tôi tham gia các hoạt động tình nguyện, các hoạt động tôn giáo và các hoạt động ngoại khóa để rèn luyện bản thân, phát triển những phẩm chất đạo đức và lối sống lành mạnh. Tôi cũng thường xuyên tự đánh giá bản thân để nhận thức được những điểm mạnh, điểm yếu và những điều cần thay đổi.
Trong quá trình phát triển bản thân, chúng ta cần cân nhắc và cân bằng giữa ba khía cạnh trên. Bản năng cung cấp sức mạnh cần thiết để đối mặt với thách thức. Bản ngã giúp chúng ta xây dựng lý tưởng và mục tiêu cá nhân. Siêu ngã giúp chúng ta thấy được ý nghĩa lớn hơn của cuộc đời và định hướng tới điều cao cả.
Trong hành trình phát triển bản thân, chúng ta hãy luôn lắng nghe âm thanh của bản năng, tôn trọng giá trị của bản ngã và tìm kiếm sự kết nối thông qua siêu ngã. Đó chính là cách để chúng ta trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình và góp phần làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn.
